Bakan Varank, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığının iştiraki olan Delta V Uzay Teknolojileri AŞ’nin Şile’deki Roket Motor Ateşleme Tesisi’nde incelemede bulundu.
Varank, Delta V tarafından milli imkanlarla geliştirilen, Türkiye’nin Ay Misyonu’nda kullanılması öngörülen hibrit roket motorlarının ateşleme tesisleri, yüksek basınçlı kompozit tankları, vana ve regülatör sistemleri hakkında bilgi aldı.
Tesiste yapılan incelemenin ardından Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Savunma Sanayii Başkan Yardımcısı ve Delta V Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Yiğit, BAYKAR Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Enstitüsü Müdürü Mesut Gökten, TÜBİTAK SAGE Enstitüsü Müdürü Gürcan Okumuş ve DeltaV Genel Müdürü Arif Karabeyoğlu’nun katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda ise Ay’a sert iniş yapması planlanan insansız uzay aracının geliştirme çalışmaları ele alındı.
TARİHİ TEST
Heyet, toplantının sonunda roket motorları testlerinin yönetildiği komuta merkezine geçti. Alınan güvenlik önlemlerinin ardından ateşleme için geri sayım başlatıldı. Bakan Varank’ın komutuyla, ilk olarak Delta V tarafından geliştirilen ve uzay sınırını aşacak Hibrit Sonda Roketi’nin (SORS) itki sistemi dikey ateşleme testi yapıldı. İkinci ateşleme ise Milli Uzay Programının 2023 yılında “Ay’a Sert İniş” görevinde kullanılması planlanan hibrit roket motoru için yapıldı. Yapılan testler tam başarıyla sonuçlandı. İki motor da planlanan süre boyunca sorunsuz şekilde çalıştı.
“AY MİSYONUNDA KULLANILMASI ÖNGÖRÜLEN HİBRİT MOTORUN İLK DENEMELERİ BAŞARIYLA YAPILDI”
Bakan Varank ve beraberindeki heyet, ateşlemeler sonunda tekrar test sahasındaki sistemleri inceleyerek, testin sonuçları hakkında bilgi aldı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, AA muhabirine açıklamalarda bulunarak, çok başarılı iki ateşleme yaptıklarını hem Sonda Roketi Sistemi’nin (SORS) ateşlemesi hem de Ay misyonunda kullanılması planlanan hibrit motorun ilk ateşlemesini gerçekleştirdiklerini belirtti.
Testlerde 50 saniye gibi hedeflenen süre bulunduğunu söyleyen Varank, “Bu 50 saniyelik ateşlemenin tamamını başarıyla bitirdi. Bugün itibarıyla Ay misyonunda kullanılabilecek motorun ilk denemeleri başarıyla yapıldı diyebiliriz ” dedi.
– “HEDEFİMİZ 2023 YILINDA TÜRKİYE’NİN KENDİ UZAY ARACINI AY’A ULAŞTIRABİLMESİ”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’nin 10 yıllık uzaydaki yol haritasını açıkladığını ve bu yol haritasının en önemli bileşenlerinden bir tanesinin ‘Ay Misyonu’ olduğunu kaydeden Varank, şöyle devam etti:
“O günden itibaren aslında biz Delta V firmasının ismini sıklıkla duymaya başladık. Biliyorsunuz Ay misyonunda hedefimiz 2023 yılında Türkiye’nin kendi uzay aracını Ay’a ulaştırabilmesi. Burada da Türkiye’deki bütün kabiliyetleri, bütün firmalarımızın kabiliyetlerini kullanmak istiyoruz. Delta V de özellikle dünyada yeni bir teknoloji olarak kabul edilen hibrit roket motorları çalışan, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’na ait bir firmamız. Arif Hocamız (Karabeyoğlu) tüm bu süreçleri yürütüyor. Bugün iki ateşlemeye şahitlik ettik. Bir tanesi 635 milimetrelik Sonda roketinin, önümüzdeki ay fırlatması yapılacak motorun buradaki ateşlemesine şahitlik ettik. Aynı zamanda Ay misyonunda, yani uzayda kullanmayı hedeflediğimiz daha küçük bir motorun da yine ateşlemesinin testlerini yapmış olduk. Biliyorsunuz, Türkiye özellikle uzay alanında kabiliyetlerini tüm dünyaya göstermek, aynı zamanda bu kabiliyetleri ticarileştirmek, bundan ekonomik fayda elde etmek isteyen bir ülke. Dolayısıyla bu alanda geliştirdiğiniz teknolojiler çok değerli.”
Sıvı oksijen oksitlemeli hibrit motor teknolojisinin çok önem verdikleri yeni bir teknoloji olduğunu aktaran Varank, ateşlemeleri başarıyla gerçekleştirdiklerini, bu süreçte heyecan ve mutluluk duyduklarını da ifade etti.
“ROKET MOTORUNUN BİR ÖRNEĞİ MAYIS AYINDA SİNOP’TAN FIRLATILACAK”
Çok değerli gençlerin Türkiye’nin geleceğine yatırım yapmak ve teknolojiyi geliştirmek için büyük bir gayret gösterdiklerini vurgulayan Bakan Varank, “Roket motorunun bir örneği mayıs ayında Sinop’tan fırlatılacak. Önemli mesafeleri kat etmesini planlıyoruz. Aynı zamanda Ay misyonunda kullanılabilecek hibrit roket motorunun da ilk ateşlemesini bugün yapmış olduk.” dedi.
“TÜRK BAYRAĞINI AY İLE BULUŞTURMUŞ OLACAĞIZ”
Varank, “2023’te biz Ay misyonu hedefimizin ilk ayağını başarabileceğimizi düşünüyoruz. Yani uzay aracımızı inşallah Ay ile buluşturacağız. Türk bayrağını Ay ile buluşturmuş olacağız. Bu manada motorun ilk ateşlemesini burada yapmak bizim açımızdan mutluluk ve gurur verici.” diye konuştu.
Delta V Genel Müdürü Karabeyoğlu ise çok önemli iki roket ateşlemesi gerçekleştirdiklerini belirterek, “Bir tanesi Sinop’tan fırlatılacak Sonda roketinin motorunun yerde statik ateşlemesiydi. Bu sıvı oksijen kullanan bir motor ve dünyada örneklerinin en büyüğü ve en iyi performanslı olanı. Bunun yanı sıra Ay misyonunda kullanılması mümkün olan bir motoru daha ateşledik. Bu farklı bir oksitleyici kullanıyor. Burada da 50 saniye ateşlemek suretiyle başarıya ulaştık diyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
“ADIM ADIM AYA GİDİYORUZ”
Ateşlemelerin başarıyla tamamlandığına dikkati çeken Karabeyoğlu, şöyle devam etti:
“Her iki motor da beklediğimiz performansı tam manasıyla sağladı. İstediğimiz ateşleme sürelerini elde ettik. İstediğimiz itki kuvvetlerini elde ettik. Tam başarı olduğunu söyleyebiliriz. Ay motorunun testleri bundan sonra hızlanarak devam edecek. Bugün belki ilk testlerinden birini yaptık. Ama belki yüzlerce test yapacağız. Güvenilirliği sağlayacağız. Sonda roketinin ilk testi değildi. Daha önce birçok test yaptık. Ama bu en uzun yanan, en yüksek performanslı testini gerçekleştirdik. Bundan sonra ne olacak? Mayıs ayında her şey yolunda giderse inşallah yüksek irtifalara Sonda fırlatmaları yapacağız. Bugün Ay’a gidecek uzay aracının roket motorunu test ettik. Adım adım aya gidiyoruz.”
DÜNYANIN TEKNOLOJİ OLARAK EN İLERİ HİBRİT ROKET MOTORU
Öte yandan, Delta V tarafından geliştirilen Sonda Roket Sistemi hibrit motoru dikey ateşleme testini geçerek, uzaya ulaşabilecek seviyede toplam itki elde etti. Önümüzdeki aylarda fırlatma testleriyle “uçuş gösterimi” yapılacağı öğrenildi.
Türkiye’nin en büyük roket sistemlerinden biri olan SORS’un aynı zamanda dünyanın teknoloji olarak en ileri hibrit roket motoruna sahip olduğu, sıvı oksitleyici ve katı yakıt içerdiği ve yenilikçi bir teknoloji olduğu aktarıldı.
