Kovid-19 salgını sonrası dünya genelinde binlerce şirket aşı geliştirme yarışına girdi. Bunlardan bazıları başarılı olarak ülkelerin aşılama çalışmalarında kendilerine yer edindi. Türkiye’de de aşılama çalışmaları tam gaz devam ediyor. Sinovac firmasının ürettiği aşı T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ülkemize getirildi ve milyonlarca vatandaşımız şimdiden koronavirüs aşısı oldu.
Ancak vatandaşların aklında sürekli olarak ne zaman aşı olacağım sorusu beliriyor. Türk araştırmacı Doğukan Özdemir ve Dr. Aleksandra Zajac tarafından Sağlık Bakanlığı verileri ve açıklanan aşı takvimini canlı olarak takip eden bir hesaplayıcı geliştirildi.
Türkiye nüfusu 83 milyon kişi olduğu için herkesin aynı anda aşıya ulaşımı mümkün olamaz. İşte bu nokta bir sürü yeni soruyu gündeme getiriyor: – Aşılama ilk olarak kimlere yapılacak? –Peki sıra size ne zaman gelecek?
İşte bu hesaplayıcıyı, bu tür önemli soruların hepsine gereken tüm yanıtları vermek için oluşturulmuş. Aşı Sırası hesaplayıcı, Türkiye ‘de COVID aşısı yaptırmak için sırada sizden önce daha kaç kişinin olduğunu muhtemel olarak hesaplayacak. Bu hesap makinesini kullanarak, aşı yaptırmak için ne kadar beklemeniz gerektiğini öğrenip tahminen ne zaman aşı olacağınız konusunda daha detaylı bir fikre sahip olacaksınız.
Aşı sırası hesaplayıcımızı T.C Sağlık Bakanlığı aşılama stratejisi verilerine ve olası aşılama oranına dayandırılmış. Aşı sırası hesaplama için https://www.omnicalculator.com/health/turkiye-asilar adresini ziyaret edebilirsiniz.
Türkiye’de kime, ne zaman sıra gelecek?
COVID karşıtı aşıların genel kullanım onayı alması haliyle mutluluk verici. Buna rağmen bu COVID 19 hikayesinin bittiği anlamına maalesef gelmiyor. Şimdi asıl iş üretilen, milyonlarca doz aşının milyonlarca insana ulaştırılıp aşılamanın tamamlanması. Bu da bu kutsal göreve katılan herkes için büyük bir üretim, lojistik ve zaman yönetimi demek oluyor. Bütün bu adımlar tabii ki zaman gerektiriyor.
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı COVID-19 aşısı uygulanacak grupların belirlendiği bir aşı stratejisi yayınladı. Bu gruplar şöyle sıralanıyor:
1.AŞAMA
1A: Sağlık kurumunda çalışanlar (kamu, özel, üniversite, vakıf vb. tıp fakültesi ve diş hekimliği fakültesi stajyer öğrencileri dahil), tüm (kamu, serbest) eczane çalışanları (eczacı ve kalfalar dahil)
1B: Yaşlı, engelli, koruma evleri gibi yerlerde kalan ve çalışanlar 1C.65 yaş üstü bireyler
2.AŞAMA
2A: Hizmetin sürdürülmesi için öncelikli sektörler 2B: 50-64 yaş arası bireyler
3.AŞAMA
3A: Kronik hastalığı olan kişiler:
halen immünsüpressif tedavi alanlar,
metastatik ve/veya kemoterapi/radyoterapi alan kanser hastaları,
kornea nakli hariç solid organ nakli,
kemik iliği/kök hücre nakli yapılan hastalar,
kronik obstrüktif veya destrüktif akciğer hastalığı veya status astmatikus hikayesi olan hastalar,
insüline bağlı diyabet ve komplike (serebrovasküler, koroner, böbrek, polinöropati),
insüline bağımlı olmayan diabetes mellitus hastaları,
komplike hipertansiyon (serebrovasküler, böbrek, konjestif kalp yetmezliği),
dekompanse kalp yetmezliği,
akut koroner sendrom geçiren hastalar,
kronik karaciğer ve böbrek yetmezliği olan hastalar,
serebrovasküler hastalık (inme, kanama) geçiren hastalar.
3B: Diğer gruplar
4.AŞAMA
Aşılanma sırası geldiği halde zamanında aşı yaptırmayanlar
COVID-19 Hastalığı İçin Risk Grubunda Olan Kronik Hastalıklar
Aşı sırası hesaplayıcı nasıl kullanılır ?
COVID aşısı sırasındaki olası yerinizi hesaplamak için aşağıda belirtilen adımları izleyin. İlk bölümde sizden bazı basit kişisel bilgiler isteniyor:
Yıl olarak yaşınızı girin. Genel olarak, yaşınız ne kadar fazlaysa aşı olmak için o kadar erken çağrılacaksınız.
Bir bakım evinde yaşayıp yaşamadığınızı veya bakım evi çalışanı olup olmadığınızı belirtin. Huzur ve bakımevi gibi yerlerde herkes aşılanmışsa, bu, akrabaların bakım evleri sakinleri için daha az riskle ziyaret etmesine yardımcı olacaktır.
Hamile misiniz? Cevabınız evet ise lütfen doktorunuza danışınız. Unutmayın hamilelik sırasında COVID-19 aşılarının rutin kullanımına dair yeterli çalışma bulunmamaktadır.
Ön saflarda yer alan sağlık veya sosyal bakım personellerinden misiniz? (ör. Hemşire, doktor, vb.). Bu grubun virüse çok fazla maruz kalması muhtemeldir ve öncelikli korunması gerekir. 5.Korunmaya muhtaç olarak sınıflandırılıyor musunuz? Tam kapanma sırasında ve karantina hallerinde öncelikli olarak korumanız istenirse veya başka özel durumunuz var ise evet olarak yanıtlayın).
Yukarıda belirtilen sağlık sorunlarından birine sahip misiniz?
Gerekli bilgileri girdikten sonra sizden önce aşı yaptırmak için sıraya giren minimum ve maksimum kişi sayısı ile ilgili bir tahmin göreceksiniz. Hesaplayıcımız aşılama oranına bağlı olarak aşının her iki dozunu almanız ve tam olarak korunmanızın ne kadar süreceğini de öğrenmenizi sağlayacaktır. Varsayılan olarak, bu rakamları ulusal aşılama stratejisinde belirlenen aşılama oranına ve% 70,6’lık varsayılan aşı kabul oranına (aşılama yapılması istenen herkesin rızası olmayacağından) dayandırıyoruz. Dilerseniz bu değerleri aşının uygulanma şemasında değiştirebilirsiniz.
Aşı olmayı beklemenin ne denli can sıkıcı olduğunu biliyoruz. Ancak bu tür bir sıralama stratejisiyle hastaneye yatırılma veya daha kötüsü ölüm riski yüksek olan vatandaşların hayatlarını kurtarmak adına hızlı ve etkili adımlar atabilmekteyiz.
Kimlerin aşı olmasına gerek yoktur?
COVID-19 aşısı 16 yaş altı çocuklar için tavsiye edilmediğinden bu grubun aşılanmaya ihtiyacı yoktur.
Medikal ilaçlar genellikle erişkin bireyler üzerinde denendiğinden bu bir sürpriz veya şüphe uyandıracak bir durum değildir.
COVID-19 aşıları güvenli mi?
COVID-19 aşıları DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ tarafından onaylanmış olup, gereken tüm güvenlik testlerini geçmiştir. Bununla birlikte, halihazırda onaylanmış herhangi bir ilaçta olduğu gibi yan etkilerle karşılaşabilirsiniz. Genel anlamda olası bir yan etki riski, kötü bir COVID-19 enfeksiyonunun olası sonuçlarından çok daha azdır.
Bu yan etkiler enjeksiyon yerinde ağrı, yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, titreme, eklem ağrısı ve ateşi içerir. Bazı kişilerde ayrıca aşının uygulandığı bölgede şişlik ve kızarıklık nadiren de mide bulantısı olabilir. En nadir durumlarda ise kişiler kendilerini iyi hissetmezler ve lenf düğümlerinde büyüme meydana gelebilir.
Kaç doz COVID-19 aşısı olmam gerekiyor?
Onaylanan veya geliştirilme aşamasında olan tüm COVID-19 aşılarının etkili olması için genellikle iki doz aşılama gerekir. Türkiye’deki pandemik COVID-19 Aşısı (CoronaVac); 18 yaş ve üzerindeki kişilere dört hafta ara ile birer doz olmak üzere toplam iki doz uygulanacak.
Hamileyim veya emzirme dönemindeyim. Aşı olmalı mıyım?
Bu konuda Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın cevabı şöyle: “Gebelikte inaktif COVID-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Aşının gebeliğin ilk üç ayında uygulanmaması tercih edilir.”
Dünya geneline baktığımızda ise yakın döneme kadar klinik deneyler, hamile kadınlarda COVID-19 aşılarının güvenliğine ilişkin net bir veri sağlamamıştır. Aynı zamanda hamilelik sırasında aşıya karşı geliştirilen kontrendikasyonlar hakkında açık bir bilgi yoktur. CDC’ye göre, hamile ve COVID-19 aşısı almaları önerilen bir grubun parçası olan kadınlar (örn. sağlık personeli) aşı olup olmamayı kendileri seçebilir.
Aşı olup olmama hakkındaki son karar, gerekli şüpheler doktor tarafından giderildikten sonra hamile kadının kendisi tarafından verilmelidir.
Emzirmenin COVID aşısı olmuş kadın tarafından Sonlandırılması ya da duraklatılmasına gerek yoktur.
Yakın zamanda hamilelik planlayan kadınların da aşılanması önerilmektedir. Nitekim aşının doğurganlığı etkilediğine dair bir bulgu yoktur.
Aşı olduktan sonra da maske takmaya devam etmeli miyim?
Evet, maske takmaya kesinlikle devam etmeniz gerekir. Bu aşamada mevcut aşıların virüsün çevrenizdeki insanlara bulaşmasını da engelleyip engellemediği henüz belirsizdir. Bu, insanların COVID-19 virüsü taşımalarına rağmen hiçbir belirti göstermediği mevcut duruma benzer. Yani virüs kendilerinde semptomlar göstermese bile yine de başkalarına bulaştırabilirler. Bu nedenle ancak insanların büyük bir çoğunluğu aşılandığında günlük yaşamlarımızdaki kısıtlamalar kaldırılabilir.Uzmanlar, sürü bağışıklığı için nüfusun yaklaşık % 70’inin aşı olması gerektiğini söylüyor. Tüm dünyada COVID-19 için mevcut çalışma teorisi budur.
Koronavirüs geçirmiş olanlar da aşı yaptırmalı mı?
Evet. Eğer daha önce COVID-19 geçirdiyseniz vücudunuz virüse karşı doğal bağışıklık geliştirecektir. Buna rağmen bu doğal bağışıklık bazen çok uzun sürmeyebilir. Aşının da koruyuculuğunun tam olarak ne kadar süreceği bilinmemesine rağmen yine de doğal yollarla gelişecek bağışıklıktan daha net bir çözüm olacağı kesindir. Kesin olan bir şey var ki aşılama COVID-19’a karşı bağışıklığınızın süresini uzatacaktır.
Herkes aşı olabilecek mi?
Herkes aynı anda ve çok kısa bir zamanda olmasa da sonuç olarak evet. Sadece Pfizer şirketi, 2021 yılı içerisinde 1,3 milyar doz aşı üretmeyi planlıyor. Daha fazla aşı onaylanıp üretildikçe, dünya çapındaki talebi karşılamak için daha fazla tedarik zinciri devreye girecek.
