Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaş, dünyanın bir numaralı gündem maddesi konumunda. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılım sağladığı NATO liderler zirvesi de bu gündem maddesiyle toplanırken, toplantıdan birliğin pekiştirilmesi, NATO sınırlarının kuvvetlendirilmesi mesajı çıktı.
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi NATO liderler zirvesini Haber7.com’dan Gamze Türk’e değerlendirdi.
“EN AZ 10 YIL BOYUNCA DEVAM EDECEK”
Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, NATO liderler zirvesinde alınan kararlarla ilgili Rusya’nın bugün işgali sonlandırıp tüm topraklardan çekilse dahi artık normalleşmenin pek de kolay olmayacağına değindi. Pirinççi, her şeyin normale dönmesi durumunda dahi NATO’nun en az 10 yıl boyunca Rusya’yı tehdit olarak görmeye devam edeceği ve savunma alanındaki harcamalar ile hazırlıkların artırılarak devam edeceğine değindi. Pirinççi şunları söyledi:
“Toplantı, normal şartlar altında Haziran ayında yüz yüze yapılacak olan devlet ve hükümet başkanları zirvesinden önce yapılan NATO liderler zirvesi şeklinde gerçekleştirildi. Ana gündem maddesi Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliydi. Toplantının başında eklenen şey belliydi: NATO’nun çok güçlü bir şekilde Rusya’nın Ukrayna’daki işgali kınaması ve NATO üyelerine yönelik dayanışmanın artırıldığı mesajıydı. Aslında zirve bildirgesine baktığımızda, Ukrayna’ya ilişkin Rusya’nın saldırganlığının Atlantik ve Avrupa güvenliğine ciddi bir tehdit olarak nitelendirilmesi, zaten NATO’nun bundan sonraki dönemde Rusya’dan algıladığı tehdide yönelik yeni bir yapılandırılmaya girileceğinin göstergeydi. Bu yeni bir çok uluslu muharip güç kurulmasına verilen karar, NATO’nun atılacak adımların bundan sonra nasıl yapacağını göstereceği yönünde bir mesaj niteliğindeydi. NATO’nun alacağı kararın doğrudan doğruya Ukrayna savaşına kısa vadede etkisinin olacağını beklememek gerekirdi. Ama bundan sonraki süreçte Rusya’nın adımlarına karşı gerek Ukrayna, gerek diğer bölgelerdeki adımlarına karşı yüksek bir farkındalık ve ciddi bir hazırlık dönemine girileceğinin göstergesidir. Dolayısıyla Ukrayna’da bugün barış ilan edilse, bütün çatışmalar bugün itibarıyla sona erdirilse ve tüm bölgelerden çekilse de bundan sonra NATO’da en az 10 yıl boyunca Rusya’ya yönelik ciddi bir tehdit algısı devam edecektir. Rusya’ya ilişkin hazırlıklar devam edecektir. NATO ülkelerinin Avrupa’ya yönelik savunma harcamalarında nisbi olarak düşük bir tutarda olması da çok söz konusu olmayacaktır. Almanya örneğinde olduğu gibi; bundan sonra NATO üyeleri savunma harcamalarına çok daha fazla önem gösterecektir. Hazırlık derecesinin ciddi olacağının da bir göstergesi olacaktır.”
TÜRKİYE’NİN ROLÜNE ÖVGÜ
NATO toplantısının Türkiye açısından yansımalarını da değerlendiren Pirinççi, başta NATO ülkeleri olmak üzere dünyanın hemen hemen tüm ülkelerinin Ankara’nın; krizin çözülmesi yolunda attığı adımları takdirle karşıladığını belirtti. Pirinççi şunları söyledi:
NATO üyesi 30 üye devleti bir arya getiren bir yapıda toplanıyor. Ancak bunun da ötesinde Cumhurbaşkanımızın özellikle Fransa, İtalya, Estonya, İspanya ve İngiltere liderleriyle görüşmesi de söz konusu oldu. Dolayısıyla NATO’nun kendi içindeki dayanışmayı artıran bir zirve olduğu kadar, diğer yönüyle Türkiye’nin çok taraflı muhataplarla gerçekleştirdiği diplomasi trafiğini görebiliyoruz. Türkiye’nin görüşme trafiği diğer 29 ülkeyle kıyaslandığında daha ayrı bir yerde olduğunu görüyoruz. Cumhurbaşkanımızın gerçekleştirdiği görüşme trafiklerinden de bu durum bir kez daha teyit edildi. Türkiye diğer üyelerden farklı olarak soruna alternatif bir çözüm oluşturulması boyutunda ciddi girişimler içerisinde. Bir yönüyle NATO üyeliği ile NATO’nun güvenliğini artırıcı uygulamalara destek verirken, diğer yandan da yapılan görüşmelerin yanı sıra Ukrayna ve Rusya nezdinde en ciddi diplomatik ilişkilerde bulunan ve bu girişimler sonucunda somut sonuçlar üretebilen bir Türkiye gerçeği ile karşı karşıyaydılar. Bu nedenle Ukrayna-Rusya krizinde hiç bir ülke, Türkiye’yi farklı bir tutum için eleştirmedi, tam aksine Türkiye’nin tutumunu takdirle karşıladıklarını ifade ettiler.
AMBARGOLAR VE TÜRKİYE’YE YÖNELİK TAVIR DEĞİŞİKLİĞİ
Son dönemde Türkiye’nin üstlendiği rolün, Türkiye’ye ambargo uygulayan devletler tarafından da dikkatle takip edildiğine değinen Prof. Dr, yakın zamanda Türkiye’nin konumunun yeniden değerlendirileceği ve değerlendirmelerin de olumlu yönde “Türkiye’ye uygulanan üstü örtülü ambargolar konusunda Cumhurbaşkanımız da basın açıklamasında açıkça ifade etmişti, bu konuda da belli bir gelişmenin yaşanacağı yönünde beklentilerim var. Gerek NATO üyeliği, gerek krize yakınlığı ve gerek kriz döneminde uyguladığı politika nedeniyle farklı bir pozisyonda olduğu, bunun da diğer üyeler tarafından bilindiği, farkına varıldığı ve buna yönelik de Türkiye’ye ilişkin jeopolitik değerlendirmelerin geçmişe kıyasla daha etkili, yeniden değerlendirilmeye tabii tutulacağı öngörülüyor. Bu yeniden değerlendirme sürecinde de Türkiye’ye karşı daha olumlu görüş ve yaklaşımların oluşacağını söyleyebilirim.”
