Florida, Palm Beach Gardens’ta yaşayan Kristen Hutton, pandemi annelerinden biri. Hutton, hamilelik sürecinde bebeğine zarar vereceğinden endişe ettiği için Covid-19 aşısını yaptırmadı. Üstelik doğum uzmanı, kendisine aşı olmasını tavsiye etmişti. Uzmanın tavsiyesine rağmen endişelerinden kurtulamayan Kristen, Covid-19 aşısı olmayı reddetti.
Hamileliğin 9 ayı boyunca bir sorun yaşamayan Kristen doğumuna sayılı günler kala kendini iyi hissetmemeye başladı. Kristen sadece vücudunun susuz kaldığını düşünüyordu, bu yüzden de Covid-19 testi yaptırması gerektiğini duyunca çok şaşırdı.
Test sonucunu öğrenince Kristen’ın şaşkınlığı daha da arttı: Sonuç pozitifti. Doktorları, “Covid-19 olduğumu öğrenince şok geçirdim” diyen Kristen’ı yakından takip edebilmek için hastaneye yatırma kararı aldı. Ancak sağlığı hızla bozuldu, semptomları kötüleşmeye başladı.
Kristen, Covid-19’un vücudunu ele geçirdiği o anları “Nefes almam iyice zorlaşmaya başlamıştı. Bana oksijen verdiklerinde rahatladığımı hissettim” diye anlatıyor.
‘ÖLECEĞİMİ SANDIM, NEFES ALAMIYORDUM’
Durumu kötüleşmeye başlayınca doktorlar, Kristen’a acil sezaryene almak zorunda olduklarını söyledi. “O an kendi sağlığım umurumda bile değildi. Sezaryeni hemen kabul ettim. Tek isteğim bebeğimin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesiydi” diyen Kristen hemen doğuma alındı.
Kristen Hutton, ameliyata girerken yaşadıklarını “Öleceğimi sandım. Ameliyat masasında yatarken nefes alamıyordum” sözleriyle anlatıyor.
Palmer bebek, herhangi bir komplikasyon olmadan sağ salim dünyaya geldi, ancak annesi için aynı şeyi söylemek pek mümkün değildi. Kristen dördü yoğun bakım ünitesinde olmak üzere sekiz gün hastanede tedavi gördü. Şiddetli bir anemi yaşadı ve dokuz defa kan nakli yapılmak zorunda kalındı.
‘AŞIDAN DEĞİL COVID’DEN KORKMALISINIZ’
Kristen Hutton, şu anda eşiyle birlikte kızını büyütüyor. Ancak yaşadığı süreç onu fazlasıyla yıprattı. Aşı olmamanın pişmanlığını hâlâ yaşıyor ve “Hamileyseniz ve Covid-19 aşısı olmadıysanız lütfen bir an önce doktorunuzla konuşun. İnsanların aşıdan değil Covid’den korkmasını istiyorum çünkü o bir canavar” diyor.
Kadın doğum uzmanı Dr. Dudley Brown ise aşıyı reddeden tek hastasının Kristen olmadığını belirterek, “Hastalarımın neredeyse yarısı bebeği için endişe ediyor ve aşı olmak istemiyor. Ancak Covid-19’dan kaynaklanan komplikasyon riskleri aşıdan kaynaklanan yan etki riskinden çok daha fazla” diye konuşuyor.
COVID OLAN ANNE ÜÇ AY ERKEN DOĞUM YAPTI
Bir başka hikaye de Arizona’da yaşayan 37 yaşındaki Kassidy Hazelton’dan… Kassidy de hamileyken bebeği zarar görür endişesi ile Covid-19 aşısı yaptırmayı reddedenlerden. Mayıs ayında koronavirüse yakalanan Kassidy Hazelton, enfekte olduktan birkaç hafta doktorları onu acil sezaryene almak zorunda kaldı. Ancak durum bu kez biraz daha farklıydı, çünkü Kassidy’nin doğum yapmasına daha üç ay vardı!
Doktorlar Kassidy’nin hayatından endişe ederken, bebeği sezaryen ile almaya karar verdiler. Kassidy, “Bebeği ellerinden geldiğince orada tuttular ama benim durumum hiç iyiye gitmiyordu. Hayatta kalabilmem için bebeğimi dışarı çıkarmak zorunda kaldılar” diyor.
BEBEĞİ BİR KİLOGRAMIN ALTINDA DOĞDU
Kash bebek, anne karnından üç ay erken çıktığında 1 kilogramın biraz altındaydı. Bu nedenle hemen yenidoğan yoğun bakım ünitesine yatırıldı. Erken doğmuş olması ve ciğerlerindeki baskı nedeniyle yakından izlenen Kash bebek, 20 Ağustos’a kadar yoğun bakımda kalacak.
Öte yandan Kassidy, bebeği doğarken komadaydı. Bebeği hala yoğun bakımda olan Kassidy’nin durumu düzeldi ancak hala nefes darlığı yaşıyor ve ciddi kaygı sorunu ile mücadele ediyor.
“Aşılar henüz yeni bulunduğu için güvenmedim ve reddettim” diyen Kassidy Hazelton yaşadıklarını “‘Covid ilk hamileliğimi mahvetti. Bebeğim ve ben ölüme çok yakındık. Hayatta olduğumuz için çok şanslıyız. Aşıyı reddettiğim için çok pişmanım. Annelerin bunu ciddiye alması gerekiyor. Kendinizi ve bebeğinizi koruyun çünkü virüs insanı gerçekten öldürüyor” sözleriyle anlatıyor.
HAMİLELERDE RİSK 22 KAT ARTIYOR
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verileri, hamile Covid-19 hastalarının, virüsü kapan ve hamile olmayan diğer kadınlara göre yoğun bakıma yatma riskinin iki kat, mekanik ventilasyona (solunum cihazı) ihtiyaç duyma olasılığının ise üç kat daha fazla olduğunu gösteriyor.
Oxford Üniversitesi tarafından yürütülen uluslararası bir araştırma ise Covid-19’lu hamile kadınların ölüm olasılığının diğer insanlara kıyasla 22 kat fazla olduğunu söylüyor.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de aşı tereddüdü yaşayan ya da aşıyı tamamen reddeden çok sayıda insan var. Özellikle hamile kadınlar tıpkı Kristen Hutton ve Kassidy Hazelton gibi aşının bebeğe vereceği zarardan korkabiliyor. Bebeğe zarar verme endişesinin yanı sıra yan etkiler de hamilelerin gözünü korkutuyor. Tüm bunların üzerine bir de aşıya güvensizlik eklenince, reddetme oranı bir hayli artıyor.
CDC, AŞIYI RESMİ OLARAK ÖNERİYOR
Daha önce hamilelerin aşılanması konusunda daha tarafsız bir tutum sergileyen CDC, geçtiğimiz hafta içinde bir açıklama yaparak hamile ve emziren kadınların Covid-19’a karşı aşılanmasını şiddetle tavsiye ettiklerini açıkladı.
CDC Direktörü Rochelle Walensky, gebeliğin ilk 20 haftasında mRNA aşılarından biri (Moderna veya Pfizer/BioNTech) ile aşılanan yaklaşık 2.500 hamile insan üzerinde yapılan bir çalışmada, düşük yapma riskinde artış olmadığını tespit eden yeni güvenlik verilerine dikkat çekti.
Dr. Walensky yaptığı açıklamada, “CDC, tüm hamileleri, hamile kalmayı düşünenleri ve emzirenleri kendilerini Covid-19’dan korumak için aşı olmaya teşvik ediyor. Aşılar güvenli ve etkilidir. Ayrıca son derece bulaşıcı Delta varyantı ile karşı karşıya olduğumuz bu günlerde aşılanmamış hamileler arasında Covid-19’un ciddi sonuçlarını daha fazla görmeye başladık. Hamileler arasında aşılamayı arttırmak hiç bu kadar acil olmamıştı” dedi.
“Hamileyim ve aşı konusunda ne yapacağımı bilmiyorum” diyenler için merak edilenleri Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Burcu Saygan Karamürsel’e sorduk.
Hamilelerin, diğer kadınlara oranla yoğun bakıma yatma ve ölüm riski daha mı fazla?
706 Covid-19 hastası gebenin hasta olmayan gebelerle karşılaştırıldığı bir araştırma sonucunda, Covid olanlarda yoğun bakıma yatış riskinde 5 kat, erken doğum riskinde 2 kat, anne ölümü riskinde 22 kat artış gözlemlendi. Ancak bu durum yalnızca Covid-19 enfeksiyonuna özgü bir durum değil.
Hamilelikte meydana gelen bağışıklık sistemi değişiklikleri nedeniyle, tüm viral enfeksiyonlar için hastalığın daha ağır geçirilmesi riski söz konusu. Ayrıca bu tür çalışmaların sonuçları yorumlanırken, henüz bu hastalığın çok yeni olduğu ve elimizdeki verilerin son derece kısıtlı olduğu bilgisini göz önünde bulundurmak gerekiyor.
‘HAMİLELER ÜZERİNDE OLUMSUZ BİR SONUCA VARILMADI’
Hamile kadınlara Covid-19 aşısı öneriyor musunuz?
Bugün CDC sayfasında da görülebileceği üzere gerek hamile kadınlarda gerekse hamile olmayanlarda aşıların güvenliği ile ilgili oldukça kısıtlı veri bulunuyor. Ancak orada yazan cümle aynen şu şekilde: “Şu anki verilerle uzmanlar aşıların hamile hastalar üzerinde olumsuz bir sonucu olmayacağı kanısındadırlar.”
Ben bu aşıların hamilelere uygulanması konusu tamamen hastaların tercihine bırakılması gereken bir durumdur diye düşünüyorum.
‘YAN ETKİLER ANTİKOR OLUŞUMU NEDENİYLE DOĞAL’
Aşının hamileler için yan etkileri, riskleri var mı?
Tüm diğer aşı ve ilaçlarda olduğu gibi bu aşının da gebelerde potansiyel olarak çeşitli yan etkileri olabilir. Şu ana kadar rapor edilen yan etkiler genellikle enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik, ateş, kas ve eklem ağrısı, bulantı, baş ağrısı, yorgunluk gibi basit yan etkiler şeklinde. Hamilelikte aşı sonrası ateşi olan hastalar ateş düşürücü olarak asetaminofen kullanabilir. Bu gözlenen yan etkiler vücudun aşıya karşı ürettiği antikorlar nedeniyle oluşan doğal bir reaksiyondur.
‘ANTİKORLAR BEBEĞE DE GEÇEBİLİR’
Hamileyken aşı olduğumuzda bebek de etkileniyor mu?
Şu ana kadar var olan kısıtlı sayıdaki çalışmalarda gebelik sırasında aşı olunduğu takdirde bebek üzerinde herhangi bir olumsuz etki gözlemlenmediği bildirildi. Ayrıca gebe olduğunu fark etmeden aşı olmuş bulunan hastaların verileri de elimizde mevcut. Şu an için önerilen gebe kalmayı düşünen kadınların, gebelerin ya da emzirenlerin Covid-19 aşısını yaptırması yönünde.
Ayrıca anne aşı olduğu takdirde kanında oluşan antikorlar bebeğe geçerek koruyucu olabilir. Ancak kesin koruyucu olup olmadığı konusunda yeterli veri bulunmuyor.
