Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi, bugün Belçika’nın başkenti Brüksel’de başlıyor. 2 gün sürecek toplantılarda liderlerin gündeminde yeni tip koronavirüs (COVİD-19) salgınıyla mücadele, AB’nin üye ülkeler için kurtarma fonları, göç konusunda üçüncü ülkelerle iş birliği ile aralarında Türkiye, Belarus ve Rusya’nın bulunduğu dış ilişkiler konuları var.
AB İLİŞKİLERİ VE GÖÇMEN KONUSU
Toplantının akşam yemeğinde konuşulacak Türkiye ile ilgili bölümünde, Türkiye-AB ilişkilerinin özellikle Doğu Akdeniz’deki durum ve Kıbrıs, göç, Türkiye’deki Suriyeliler için yapılacak yardımlar, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve ticaret gibi başlıkların ele alınması bekleniyor.
Türkiye, AB ile ilişkilerde üzerine düşeni yaptığını ve sıranın AB tarafında olduğunu vurguluyor. Ankara’nın zirveden kısa vadede beklentileri arasında başta Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için adım atılması ve bunun için AB Konseyinin AB Komisyonuna yetki vermesi, ayrıca Türkiye’nin ev sahipliği yaptığı 4 milyona yakın Suriyeli ile ilgili mutabakatın yenilenmesinde ilerleme sağlanması geliyor.
YARDIM İÇİN RESMİ TEKLİF BEKLENTİSİ
Başta Almanya olmak üzere birçok AB üyesi, Türkiye-AB arasındaki göç mutabakatının yenilenmesini savunuyor.
Son olarak Almanya Başbakanı Angela Merkel, “Anlaşma önemli ve daha da geliştirilmeli. Türkiye 3,7 milyon Suriyeli mülteciyi barındırma konusunda muhteşem bir iş yapıyor. Türkiye desteğimizi hak ediyor” diyerek desteğini dile getirmişti.
AB Komisyonu da martta yapılan zirveden sonra liderlerin verdiği görev gereği bu konuda bir çalışma hazırlıyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in çalışmayla ilgili liderlere sunum yapması planlanıyor.
Bu sunumda sadece Türkiye değil, Ürdün ve Lübnan’daki Suriyeliler için de AB’nin yapacağı yardım miktarı ve yardımın nasıl yapılacağı gibi bilgiler liderlere sunulacak.
Zirve öncesinde yardımlarla ilgili üye ülkelere resmi olmayan bir belge ulaştırıldı. AB Konseyi, bu konuda AB Komisyonundan resmi teklif yapmasını isteyecek. Konsey, yardım miktarının yanı sıra paranın bütçeye nereden geleceği ve hangi alanlarda kullanılacağı gibi detayları gördükten sonra onay sürecine geçilecek.
GÜMRÜK BİRLİĞİ GÜNCELLENMESİ
Türkiye’nin istediği Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için teknik düzeyde çalışmalar yürütülmesine atıf yapılacağı, bunun da sonuç bildirisinde yer alabileceği değerlendiriliyor.
AB tarafı, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için AB Komisyonuna yetki verilmesi konusunda teknik çalışmaların başladığını belirtiyor.
Ayrıca Türkiye ile AB arasında güncellemeye ilişkin teknik görüşmelerin de yeniden başlaması bekleniyor. Bu kapsamda iki tarafın heyetlerinin genel müdürler düzeyinde temmuz ayının ilk yarısında bir araya gelmesi planlanıyor.
DİYALOGLARDA İLERLEME OLABİLİR
AB Zirvesi’nde Türkiye’nin beklentileri tam olarak karşılanmayacak gibi görünse de Gümrük Birliği’nin güncellenmesi dışında ilerleme görülebilecek alanlardan diğerini yüksek düzeyli diyaloglar oluşturuyor.
Özellikle sağlık ve iklim değişikliği alanlarında bu tür diyalogların yakın zamanda başlaması amaçlanıyor. AB’nin Türkiye ile başta COVİD-19 ile mücadelede iş birliği ve iklim konularında üst düzeyli diyalog istediği ifade ediliyor.
KIBRIS VE DOĞU AKDENİZ KONUSU
AB yetkilileri, Doğu Akdeniz’de geçen yaz yükselen gerilimin düşmüş olmasından duydukları memnuniyeti ve bunun devamına yönelik dileklerini dile getiriyor.
AB tarafı, Türkiye ile pozitif gündemin sürmesini istiyor ancak özellikle Kıbrıs konusunda “endişe” ifade ediyor.
Türkiye’nin iki devletli çözüm önerisine karşı geleneksel Birleşmiş Milletler (BM) parametrelerinde bir çözüm yoluna girilmesini isteyen AB, iki devletli çözümün bir seçenek olmadığını savunuyor. AB yetkilileri ayrıca KKTC sınırları içerisinde yer alan ve 46 yıl sonra bir bölümü halkın kullanımına açılan kapalı Maraş konusunda da “endişeli” olduklarını ifade ediyor.
RUSYA İÇİN KARAR BEKLENİYOR
AB Liderler Zirvesi’nin önemli bölümünü AB-Rusya ilişkilerinin kapsaması bekleniyor. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, zirve öncesinde 24 Haziran sabahı Ukrayna, Gürcistan ve Moldova’nın dışişleri bakanları ile bir araya gelecek.
“Bu AB Konseyi Toplantısı’nda, Türkiye ile ilişkiler konusunun çok derinlemesine konuşulmasını beklemiyorum” diyen Borrell, buna gerekçe olarak zirvenin ağırlıklı olarak Rusya’ya odaklanacak olmasını göstermişti.
Rusya konusunda zirvenin sonuç bildirisinde kararlar alınması bekleniyor. Ayrıca, Belarus hakkındaki görüşmelerde de mevcut yaptırımların durumu değerlendirilecek.
Zirvede ayrıca BM Genel Sekreteri Antonio Guterres AB liderlerinin konuğu olacak. Guterres, toplantının ilk gününde öğle yemeğinde AB ülkelerinin liderleriyle bir araya gelecek.
