Perakende sektörünün buluşma platformlarından olan ve tüm sektör temsilcilerini bir araya getiren Perakende Günleri 2021 kapsamında, salgın nedeniyle verilen aradan sonra sektörün ilk fiziksel etkinliği Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.

Etkinlik kapsamında düzenlenen “Başkanlar Pandemi Sonrası Perakende Sektörünü Konuşuyor” başlıklı toplantıda, Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Zincir Mağazalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe, Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Başkanı Galip Aykaç ve Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Başkanı Melih Şahinöz, perakende sektörünün mevcut durumu ve geleceğini ele aldı.

ETÜDER Başkanı Şahinöz, yaptığı konuşmada, ev dışı tüketim sektörünün Türkiye’de 4 milyon direkt, dolaylı olarak da 12 milyon istihdam sağladığını ve yaklaşık 300 milyar TL ciroyu temsil ettiğini bildirdi.

Sektörde salgınla beraber ortaya çıkan inovatif projelere değinen Şahinöz, “Yeni bir sistem geliştiriyoruz. Tüketici yediği-içtiği her şeyin nasıl hazırlandığını, masaya nasıl geldiğini bilecek. Gıda Güvenliği Derneğinin de olduğu 12 STK ile bir sistem geliştiriyoruz. Tüketici, Eylül 2021 itibarıyla restorana girdiğinde QR kod ile sipariş verir gibi, yine QR ile ilgili tedarikçisinin güvenilirliğini görebilecek, yediği ürün güvenli mi diye bakabilecek. Bunu dünyada ilk defa hayata geçiren ülke olacağız.” şeklinde konuştu.

“İNŞALLAH PERAKENDE SEKTÖRÜ ÖZLEDİĞİMİZ GÜNLERE GELECEK”

BMD Başkanı Sinan Öncel de salgın dönemini dayanışma içerisinde, devlet destekleriyle geçirdiklerini ifade etti.

Öncel, “Dünyada pek çok perakende firmasının iflasına şahitlik ettik. Burada Türk perakende sektörünün daha az yara alarak atlatmasında en önemli etki, kısa çalışma ödeneği oldu. Bununla beraber vergi ötelemeleri, KDV indirimleri, kiralamalardaki KDV indirimleri, kira indirimleri, sektör dayanışması oldu.” dedi.

Perakende sektörünün 2021 yılında borçlanmasının salgın nedeniyle yüzde 30 arttığını belirten Öncel, yüksek faiz ve borçlulukla birlikte perakende sektöründeki firmaların kırılganlığının da arttığını gözlemlediklerini söyledi.

Gelecek günlerden ümitli olduklarını ifade eden Öncel, şöyle konuştu:

“İnşallah aşı konusunda umut veren gelişmelerle salgın biraz daha kontrol altına alınacak ve perakende sektörü özlediğimiz günlere gelecek. Turist sayısı da beklediğimiz sayılara gelecek ama bu noktada ekonomik tedbirleri de en üst noktada almamız gerekiyor. Bununla ilgili 2 önemli yasal düzenleme beklentimiz var. Bir tanesinin zaten şu anda hazırlandığını biliyoruz, inşallah Meclis’ten geçer. Kapalı kalınan sürede kiranın alınmayacağına dair ve mülk sahipleriyle kiracıları sürekli karşı karşıya getiren bu olumsuz durum için kapalı olunan sürelerde kira alınmaması… Bir de ortak alan işletme giderlerinin şeffaf, adil, hesap verilebilir ve perakendecinin canını acıtmayacak şekilde düzenlenmesi, paylaşım tablolarının net, açık, herkesin görebildiği biçimde bütün kiracılarla paylaşılması noktasında yönetmeliğin yeniden düzenlenmesine ilişkin taleplerimiz var. Bunların gerçekleşmesini umut ediyoruz.”

“SEKTÖR KARLILIĞI SON 5 YILDA YÜZDE 1,6’DAN YÜZDE 1,2’YE KADAR DÜŞTÜ”

GPD Yönetim Kurulu Başkanı Galip Aykaç ise salgın esnasında sektörün, özellikle 2020’de yüzde 30’un üzerinde bir büyüme gerçekleştirdiğini belirterek, “2021’in ilk çeyreğinde, pandemi ve enflasyonun etkisine rağmen yüzde 2’nin üzerinde bir büyüme görünüyor. Bununla birlikte 2021’in ikinci yarısından itibaren enflasyonda düşüş bekliyoruz. Gıda perakendeciliğiyle ilgili biraz da haksız olarak bazı ithamlarda bulunuldu. Enflasyonu sanki gıda perakendecileri yukarı çekiyormuş gibi bir algı oluşturulmaya çalışıldı. Bu yanlış bir algıdır. Çünkü enflasyon bir sonuçtur. Enflasyonla ilgili sorunları azaltmak için dışa bağımlılığı azaltmak zorundayız.” değerlendirmesinde bulundu.

Aykaç, gıda fiyatlarındaki artışa ilişkin soru üzerine, şunları kaydetti:

“Gıda fiyatlarının artışı, sadece Türkiye’nin kendi içinden kaynaklanan bir şey değil, dünyanın da salgınla birlikte karşılaştığı bir sorun. Özellikle altını çizelim ki bazı ürünlerde hakim olan ülkeler, o ürünlerini diğer ülkelere satarken bir kısıtlamaya gittiler. Bu kısıtlama bir müddet sonra fiyat artışıyla karşımıza çıktı. ‘Öncelikle kendi ihtiyacımız, sonra satacağız’ dediler ama bu tam böyle olmadı. Örnek olsun diye söyleyeyim, Türkiye’de yağ fiyatları çok konuşuldu. Dünyada bu yağın ham madde fiyatı dolar bazlı yüzde 97 arttı.”

Merkez Bankası’nın her yıl sektör sektör karlılık analizi yaptığını aktaran Aykaç, “Bu analize baktığınızda sektör karlılığı son 5 yılda yüzde 1,6’dan yüzde 1,2’ye kadar düşmüş durumda. Dolayısıyla burada sektörün fiyatların artışına bir etkisi son derece sınırlı, hatta yok diyebiliriz.” dedi.

“BU YIL SONUNDA GİRİŞLERİN 5 MİLYONLARA GELMESİNİ ÜMİT EDİYORUZ”

AYD Başkanı Hüseyin Altaş, AVM’lere günlük 3,4 milyon civarında giriş gerçekleştiğini belirterek, “Cumartesi de açıldık. Bunun etkisiyle de rakamlar biraz daha yükselecek. Bu yıl sonunda girişlerin 5 milyonlara gelmesini ümit ediyoruz. Salgın öncesinde bu sayı 6,5 milyon seviyesindeydi.” dedi.

Altaş, bu dönemde sektör olarak zorluklar da yaşadıklarını ancak kısa çalışma ödeneği, vergilerin ötelenmesi, KDV’nin yüzde 8’e indirilmesi gibi kamudan alınan desteklerle de süreci atlatmaya çalıştıklarını söyledi.

Sektör bileşenleri içinde tüketicinin üstüne düşeni yaptığını, perakendecinin de zor dönemde “aç” denildiğinde açtığını, “kapat” denilince kapattığını, gerekli özveriyi gösterdiğini ifade eden Altaş, alışveriş merkezi yatırımcılarının ise bu dönemde varlık nedeni olan kira gelirinden kapalı dönemde vazgeçtiğini, daha sonra da ciddi indirimlerle perakendecinin yanında olduğunu kaydetti.

Altaş, bankaların ise sektörün yeterince yanında olmadığını belirterek, gelinen son noktada bankalardan talepleriyle ilgili dönüş beklediklerini bildirdi.

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Genel Başkanı Ramazan Bingöl de salgın döneminde sektöre mal ve hizmet üreten, arka planda görünmeyen tedarikçilerle beraber en büyük yarayı alan sektör olduklarını ve yüzde 70 küçüldüklerini söyledi.

Sektördeki sorunlara değinen Bingöl, AVM’lerde özellikle ortak gider ve kapalıyken kira alma konularının üyelerden gelen en yoğun şikayetler olduğunu bildirdi.

Zincir Mağazalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe de gelinen noktada kamu desteklerinin devamlılığının, artarak devam etmesinin ve hibe desteklerinin sektör geneli için çok önemli olduğunu vurguladı.