Türkiye’de birçok kişi ev sahibi olmak istiyor. Kimi vatandaş temel barınma ihtiyacı olduğu için kimisi ise yatırım yapmak için ev alıyor. Geçtiğimiz günlerde hükümet konuyla ilgili önemli bir adım atmış ve konut satışlarında taksit sınırını kaldırmıştı. ‘Başını sokacak bir ev’ insanın temel barınma ihtiyacı ve birçoğumuz için de hayatımızdaki en büyük yatırım. Doğal olarak da ev almak hassas bir konu.
Posta Gazetesi yazarı Özlem Denizmen ev almak isteyenler için çok önemli bir yazı hazırladı. Denizmen, ev almadan önce dikkat edilmesi gerekenleri 15 maddeyi sıraladı.
İşte Özlem Denizmen’in o yazısı:
‘Başını sokacak bir ev’ insanın temel barınma ihtiyacı ve birçoğumuz için de hayatımızdaki en büyük yatırım. Doğal olarak da ev almak hassas bir konu.
Doğru şartlarda alınmış ev gibisi yoktur. Öyle bir ev alın ki, hem evdeki huzur kaçmasın, hem iyi bir yatırım olsun, hem de yaşam kaliteniz artsın. Lokasyon, fiyat, finansman koşulları (vade, faiz, ön ödeme, ara ödeme), depreme dayanıklılık… Birçok konu var. İşte formül…
1- ORTAK KARAR
Evi bulma aşamasında karı koca hemfikir olun, eğer emlakçı aracılığıyla ev alacaksanız kriterlerinizi net ifade edin. Kararlı olun ki emlakçılar da sizin alıcı olduğunuzu görsün, hemen akla gelin. Evin ilanı internet sitelerine bile çıkmadan size haber versinler. Emlak sitelerinde bu kriterlere uygun favori ilan listeleri oluşturun, beğendiğiniz bölge ve evlerin fiyat değişimlerinden, satış hızından haberdar olun.
2- AMAÇ NE?
Bu evde yaşayacak mısınız yoksa yatırım amaçlı mı alıyorsunuz? Eviniz öncelikle kendi ihtiyaçlarınıza denk gelmeli.
3- ARAŞTIR
Her karar öncesi yapılacak araştırmalar var.
Ev aradığınız bölgeyi önceden biliyor musunuz?
Oralarda yeni proje var mı?
Stok (mevcut evler) var mı?
Bölge ile ilgili bilgi toplamak için, emlak sitelerinden faydalanın. Kriterlerinizi bu sayede şekillendirin.
Bölgede güvenilir emlakçı bulup sohbet edin. Soracağınız soruları, kriterlerinizi önceden belirleyin.
Ulaşımı nasıl sağlayacaksınız?
Evin lokasyonu işinize, toplu taşımaya ve okula yakın mı?
Bölge raporuna bakın, önceki döneme göre o bölgenin değişimi nasıl olmuş?
Deprem ülkemizin bir gerçeği. www.dask.gov.tr’den bölgenin deprem risk haritasına bakın.
Büyük altyapı çalışmaları (havalimanı, metro, yol, hastane, üniversite) var mı? Özellikle yatırım içinse.
4- AŞIK OLMA!
Satın almak istediğiniz evi beğenin tabii ama aşık olmayın. Çevredeki benzer evlerle karşılaştırın, karar verirken objektif olun.
5- ‘KİRAYA VERİP ÖDERİM’
Tüm ödeme planınızı buna göre yapmayın. Kiracı bulamayabilirsiniz ve krediyi ödemekte zorlanabilirsiniz.
6- ÖDEME DURUMU
Ev almak için ev kredisi (mortgage) kullanacak mısınız? Peşinatınız hazır mı? Aman dikkat! Ev peşinatını arkadaştan, aileden, bankadan borç olarak almayın. Hem ev kredisini hem de peşinat borcunu ödemek bütçenizi zorlar. Örnek: 300 bin TL’lik ev için, 60 bin TL (yüzde 20) peşinat verip 10 yıl vadeyle, 240 bin TL konut kredisi aldığınızı düşünelim. Aylık 4.100 TL, toplam geri ödeme ise yaklaşık 494 bin TL olur. Aylık geliriniz 10.250 TL ve üzeriyse bu kredi ödemesi sizin için uygun. Birkaç farklı bankadan kredi teklifi alın. Bu tekliflerdeki faiz oranlarını ve masraf dahil olarak karşılaştırın.
7- FİNANSAL HUZUR
Evi oturmak için alıyorsanız, kredi taksitleri gelirinizin yüzde 40’ını, yatırım için alıyorsanız ev kredisi taksitleri gelirinizin yüzde 30’unu geçmesin.
8- BİR YERDEN BAŞLA
Hayallerinizdeki ev bütçenizi zorlayacaksa bir oda küçüğünü almayı düşünün. Zamanla onu satıp daha geniş bir alabilirsiniz. Ama evdeki huzurunuzu satın alamazsınız.
9- HEDEF İÇİN BİRİKİM
Ev almak için plan şart. Eğer yeterli peşinatınız yoksa önce bütçe yapıp zaaf harcamalarınızdan tasarruf ederek ev alma hedefiniz için peşinat biriktirin (Uygulamam MONEYE ile bu planı yapabilirsiniz. Google Play ve App Store’dan indirebilirsiniz, ücretsiz).
10- KREDİ NOTU
Kredi notunuzu biliyor musunuz? Eğer düşükse ev kredisi başvurusu yapmadan önce kredi notunuzu yükseltin. Ödemelerinizi düzenli olarak yapın, bankacınıza danışın.
11- GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ
Almak istediğiniz evi kiraya verecek olsanız evin bedelini kaç yılda çıkartacaksınız hesaplayın. Evi alacağınız bölgenin amortisman süresiyle karşılaştırın. Türkiye genelinde evlerin kira çarpanı Gayrimenkul Piyasası Araştırması 2020’ye göre 20 yıl.
12- ÇEVRE ETKİSİ
Kendi imkanlarınızdan daha ‘zengin’ bir muhite gitmeyin, komşuda, etrafta gördüğünü ister göz. ‘Daha saygıdeğer olacağım’ diye düşünüp bir bakmışınız evin genel harcamaları artmış. Aman dikkat!
13- RAPOR ŞART
Eve karar verdiniz peki o evin belediyedeki projeye uygunluğunu, tapu detaylarını, evin üzerinde ipotek ya da haciz kararı olup olmadığını biliyor musunuz? Mutlaka eksper raporu çıkartın. Kredi kullanmayacaksanız bile değerleme firmalarından eksper raporu çıkarabilirsiniz. Eksper raporunun fiyatı 720 TL’den başlıyor. Evin büyüklüğü gibi birçok kritere göre değişiyor. İnsan beyni rasyonel işlemiyor. Çok büyük bir şey satın alırken 1000 TL’ye kıyamıyoruz ama siz kıyın sonradan huzurunuz kaçmasın.
14- MASRAFLAR
Tadilat yaptırmak isteyebilirsiniz, tapu, aidat, yıllık deprem sigortası ve vergi… Rutin harcamalarınızı ve dönem içinde çıkacak beklenmedik harcamaları da göz önünde bulundurun.
15- SATIŞ PROTOKOLÜ
Gayrimenkulün sahibine herhangi bir para transfer edeceğiniz zaman mutlaka bunu yapın. Emlak danışmanı ile ilerliyorsanız da emlak danışmanından satış protokolü hazırlamasını isteyin.
