İşte Taha Dağlı’nın “Mısır’la ilgili bilinmesi gerekenler” adlı yazısının tamamı;
Türkiye’nin Mısır’la diplomatik süreç hamlesi her kafadan ayrı ses çıkmasını beraberinde getirdi.
Tek tek o seslere bakalım, söylenenler neler, gerçekler neler?
TÜRKİYE MISIR’A MUHTAÇ MI KALDI?
Türkiye, Mısır’a ya da Mısır’ın Türkiye’ye muhtaçlığı diye bir durum söz konusu değil. Her iki ülkenin de ortak çıkarları var. Türkiye 27 Kasım 2019’da Libya mutabakatı ile Doğu Akdeniz’de bir temel attı ve beklemeye başladı, Türkiye’nin tezleri doğrultusunda hareket eden herkese de kapıyı açtı. Türkiye için burada önemli olan kendi menfaatleri, “ben buradayım, yanıma gelenle de aynı masaya otururum” diyor Türkiye.
Mısır ile normalleşme ve Doğu Akdeniz’de şekillenen politika
MISIR NEDEN TÜRKİYE İLE YAKINLAŞMAYA EVET DİYOR?
Mısır’ın bugüne kadar güvendiği güçlere karşı şu an çok ciddi bir güvensizliği bulunuyor. Biden yönetiminin ne yapacağını kestiremiyor, BAE yanı başlarında savaş sebebi olan Etiyopya’daki Rönesans barajının finansörü, İsrail de hakeza öyle. Aynıca Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin tezleri Mısır’ın menfaatleri doğrultusunda, çok daha fazla alan elde ediyorlar. Bir de Mısır, Doğu Akdeniz’de enerji üssü olma hayali kuruyor, İsrail’in EastMed projesi ise bunun önündeki en büyük engel.
TÜRKİYE GEÇ Mİ KALDI, DARBE SONRASI SİSİ’YE BU KADAR YÜKLENMESEK OLMAZ MIYDI?
2013 dinamikleri çok farklıydı. O dönem Mısır’da Mursi’ye yapılan darbenin Türkiye’nin menfaatlerini direkt hedef alan bir yönü vardı. Yani Türkiye darbeyi hoş karşılasa hatta Sisi’nin yanına gitse bile Mısır ve Sisi rejimi Türkiye düşmanlığına devam edecekti. Sisi’nin o dönem getiriliş amaçlarından biri Türkiye’yi denklem dışı bırakmaktı. Ama bugün farklı bir ortam var, Türkiye 2013’dekinden çok daha güçlü ve Sisi o günkü kadar bugün dış destek alamıyor. Sisi ülkesinin menfaatlerini hiçe saydı yıllarca, bu nedenle Türkiye’nin darbe karşıtlığı gibi ahlaki bir tutumu bir kenara bırakıp, onunla görüşmesi Türkiye’ye hiçbir fayda sağlamayacaktı zaten. Türkiye bugün de Sisi ile değil Mısır devleti ile görüşecek ve Mısır devleti ile kurarsa bir diyalog kuracak.
Türkiye’den Mısır, BAE ve Suudi Arabistan açıklaması: Süreci resmen başlattık
SİSİ İLE DOST MU OLUNACAK?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD ziyaretlerinde Sisi ile aynı ortamda bile bulunmadı. Bugün eğer Mısır’la bir uzlaşı olacaksa bu tavır değişmeyecektir. Mısır’la Türkiye’nin görüşüyor olması illa Erdoğan’ın Sisi ile görüşeceği anlamına gelmez.
TÜRKİYE MISIR’LA NASIL BİR İLİŞKİ KURACAK?
Türkiye’nin dış politikasına bakınca stratejik ittifaklar yerine lokal, bölgesel partnerliklerin olduğunu görüyoruz, bu önümüzdeki dönemde artacaktır. Yani nasıl Rusya ile ortak yönlerimiz ve karşıt görüşlerimizin olduğu alanlar var, tıpkı öyle. Elmalarla armutların aynı sepete konulduğu değil ayrıştırıldığı bir dış politika yöntemi en doğrusu da bu. O yüzden Mısır’la kurulacak ilişkinin düzeyi Doğu Akdeniz özelinde bir uzlaşıyla başlar başka konularda aynı menfaatler doğrultusunda yeni uzlaşılar kurulabilir ama krizlerin olduğu alanlar devam eder, bunlarda da gerginlik düşürülür, müzakere yolu açık şekilde, aynı masada sorunların konuşulabildiği süreçler işletilir.
Mısır’la diplomatik temas başladı, Erdoğan’dan ilk açıklama
TÜRKİYE MISIR’LA GÖRÜŞÜNCE İHVAN’I SATMIŞ MI OLUYOR?
Müslüman Kardeşler bugün birden fazla kola ayrılmış durumda. Genel olarak Türkiye’nin Mısır’la yakınlaşmasını desteklediklerini söyleyebiliriz, bu çok net. İhvan’dan buna asla tepki gelmez. Çünkü onların da bu süreçten faydalanmaları söz konusu olabilir. Mısır’la kurulacak diyalogla cezaevlerindeki İhvan üyelerinin serbest bırakılması gibi bir çok başlıkta İhvan ile alakalı sorunların çözümü için müzakereler yürütülebilir.
İHVAN MISIR’LA GÖRÜŞÜYOR MU?
İhvan, Türkiye’nin Mısır’la diyaloğunu destekler dedik çünkü bizzat kendileri de Mısır’la diyalog süreci başlattılar. Temmuz 2019’da İhvan’dan üst düzey bir heyet ile Mısır yönetimi arasında müzakereler başlatıldı. Katar arabuluculuğundaki bu görüşmelerde İhvan, Mısır yönetimi için tehdit içermeyen yüzlerce mensubunun serbest bırakılmasını talep etti. Bu süreç halen devam ediyor.
Cihat Yaycı’dan kritik Türkiye-Mısır gelişmesi değerlendirmesi
FİLİSTİN VE HAMAS’IN DURUMU?
Mısır, Hamas’ın da İhvan ekolü olduğunu savunuyor ancak şu da bir gerçek ki son 2 yılda Filistin direniş hareketi Hamas ile Mısır istihbaratı arasında da müzakere süreci başlatıldı. Hamas heyetleri Kahire’ye, Mısır istihbarat heyetleri de defalarca Gazze’ye gitti. Yani İhvan ve aynı ekolden gelen Hamas’ın Kahire yönetimi ile diyaloğu kopmadı aksine devam ediyor. Türkiye ve Katar da bu süreçleri destekledi. Şu bir gerçek ki İsrail tarafından sınırları kapalı olan Hamas, Mısır’ın Refah sınırını açması sayesinde nefes alabiliyor.
